Auteursrechten

De auteur en uitgever hebben auteursrechten op de door hen uitgegeven teksten. Voor de ene is het een vergoeding voor zijn creatieve inspanning, voor de andere een vergoeding voor de investering en het risico dat hij genomen heeft. Auteursrechten zorgen er dus voor dat auteurs schrijven en dat uitgevers hun teksten aan een groot publiek beschikbaar stellen.

Niemand houdt ervan dat zijn rechten geschonden worden maar anderzijds houdt ook niemand van een monopolie. Daarom zijn er op auteursrechten een hele reeks uitzonderingen in de wet voorzien. Soms is er een vergoeding verschuldigd, soms niet. Het klassieke voorbeeld van een uitzondering met vergoeding is de reprografie: het kopiëren van een artikel op een kopieermachine.

Wanneer u geen beroep kan doen op een wettelijke uitzondering, moet u toestemming vragen. Indien u geen toestemming heeft gekregen, zijn er sancties voorzien.

Op presscopyrights vindt u een overzicht terug met wat u wel en niet mag doen met artikelen uit tijdschriften en dagbladen.

Bent u uitgever en wil u een vergoeding bekomen voor het gebruik van de wettelijke uitzonderingen op uw auteursrechten, dan kan u bij Repro PP terecht.

Het wettelijk kader

Het wettelijk kader van het auteursrecht bevindt zich onder de vijfde titel van het boek XI in het wetboek van economisch recht.

Welke werken zijn beschermd ?

Om als een auteursrechtelijk beschermd werk te worden beschouwd, moet een werk het resulaat zijn van een creatieve handeling, een vormgeving hebben (Ideeën zijn niet beschermd) en origineel zijn. Als een werk aan de voorwaarden voldoet, wordt het alleen al door zijn creatie auteursrechtelijk beschermd (er is dus geen formaliteit vereist). Het werk wordt beschermd door het auteursrecht tot 70 jaar na het overlijden van de auteur.

De auteur en de uitgever genieten van het auteursrecht op de teksten die zij uitgeven. Voor de ene betreft het de vergoeding voor zijn creatieve inbreng, terwijl de andere vergoed wordt voor de investering en het risico dat hij genomen heeft. Het auteursrecht geeft auteurs dus de mogelijkheid om te schrijven en uitgevers een tegemoetkoming om deze teksten beschikbaar te stellen aan het grote publiek.

Exclusief recht

Het basisprincipe van het auteursrecht stelt dat  “alleen de auteur van een literair of artistiek werk  het recht heeft ,om op welke wijze of in welke vorm ook, direct of indirect, tijdelijk of duurzaam, volledig of gedeeltelijk zijn werk te reproduceren of laten reproduceren“ .

In andere woorden betekent het dat de auteur volledige controle heeft, tenzij hij de rechten voor zijn werk heeft afgestaan aan iemand anders (exclusief recht van de auteur of van de rechthebbende). Men is dus verplicht om toestemming te vragen aan de auteur of zijn cessionaris (de rechthebbende), als men wenst gebruik te maken van het betreffend werk.

Wettelijke licenties

Om de toegang van het publiek tot bepaalde beschermde werken te vergemakkelijken en om het quasi onmogelijk te controleren gebruik te verifiëren, heeft de wetgever een systeem op poten gezet, i.e. de wettelijke licentie, die een aantal uitzonderingen voorziet aan het exclusief recht van de auteur of rechthebbende. Het wettelijk licentiemechanisme werkt als volgt: voor bepaalde reproductiehandelingen is geen toestemming van de rechthebbende vereist, zolang de rechtmatige eigenaar voor deze handeling wordt vergoed.

Het zijn de beheersvennootschappen die door de wetgever verantwoordelijk worden geacht voor het innen van de vergoeding die verschuldigd is aan de rechthebbenden die zij vertegenwoordigen in hun naam en voor hun  rekening. Hieronder vindt u de verschillende wettelijke licenties waarvoor Repropress in naam en voor rekening van de uitgevers int en verdeelt.

Reprografie

Reprografie is de technische benaming voor de reproductie van papier of soortgelijke media (inputpapier) op papier of soortgelijke media (outputpapier), met andere woorden fotokopieën. Het maakt een vergoeding mogelijk op de geleden schade voor fotokopieën van de beschermde werken van rechthebbenden.

Sinds de wet van 22 december 2016 werd het reprografierecht van de uitgevers omgedoopt tot het recht van de uitgever op een eigen vergoeding voor de reproductie van korte onderdelen van zijn uitgaven op papier. Dit recht staat nu los van het recht op vergoeding voor auteurs, zonder dat dit afbreuk doet aan de vergoeding van de door auteurs geleden schade. De duur van dit recht op vergoeding geldt voor 50 jaar vanaf de eerste papieren verschijning.

De centrale beheersvennootschap, Reprobel, is bij Koninklijk Besluit gemandateerd om deze vergoeding in naam en voor rekening van de begunstigden van Repropress te ontvangen.

Leenrecht

De vergoeding voor het leenrecht heeft tot doel de schade te vergoeden die rechthebbenden lijden wanneer hun werken worden uitgeleend aan particulieren. De vergoeding is verschuldigd wanneer het uitlenen van werken voor educatieve en culturele doeleinden wordt georganiseerd door instellingen die daartoe door de overheid officieel erkend zijn.

De centrale beheersvennootschap, Reprobel, is bij Koninklijk Besluit gemandateerd om deze vergoeding in naam en voor rekening van de begunstigden van Repropress te ontvangen.

Thuiskopie

De vergoeding voor de thuiskopie werd in 2005 ingevoerd om het kopiëren door particulieren in hun privékring te compenseren, op meerdere media (papier, digitaal, …). Sinds 2012 worden de uitgevers voor deze wettelijke licentie vergoed.

De centrale beheersvennootschap, Auvibel, is bij Koninklijk Besluit gemandateerd om deze vergoeding in naam en voor rekening van de begunstigden van Repropress te ontvangen.

Uitzondering ter illustratie bij onderwijs en wetenschappelijk onderzoek

Deze uitzondering is bedoeld als vergoeding voor de schade die rechthebbenden lijden wanneer hun werken worden gebruikt ter illustratie bij het onderwijs of het wetenschappelijk onderzoek. Deze vergoeding is verschuldigd door onderwijs- of wetenschappelijke onderzoeksinstellingen.

De centrale beheersvennootschap, Reprobel, is bij Koninklijk Besluit gemandateerd om deze vergoeding in naam en voor rekening van de begunstigden van Repropress te ontvangen.